Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego

Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego (także Muzeum Czapskich) – oddział Muzeum Narodowego w Krakowie mieszczący się w pałacu Czapskich przy ulicy J. Piłsudskiego 12. Pałacyk, zbudowany w 1884, zakupił Emeryk Hutten-Czapski, kiedy w 1894 sprowadził się do Krakowa. Był on wicegubernatorem Petersburga, a z zamiłowania kolekcjonerem, bibliofilem i numizmatykiem. W rodzinnym majątku Stańków zgromadził ponad 11 tys. monet, medali, orderów, banknotów i rycin oraz bogatą bibliotekę. Dla swojej unikatowej kolekcji, którą osobiście skatalogował, nakazał wybudować osobny pawilon. Obiekt zaprojektował w 1896 Tadeusz Stryjeński; nad wejściem do pawilonu umieszczono łaciński napis w tłumaczeniu polskim brzmiący „Pamiątkom ocalonym z burzy dziejowej”. Do pawilonu muzealnego wiodła osobna brama w ogrodzeniu i osobne wejście. Sale ekspozycyjne o dużych oknach posiadały muzealne wyposażenie (oszklone gabloty i szafy), gdzie wystawiano m.in. zbiory porcelany i szkła artystycznego. Emeryk Hutten-Czapski zmarł w trakcie prac organizacyjnych 23 lipca 1896 roku. Pochowany został na Cmentarzu Rakowickim. Kolekcję rodzina przekazała miastu 12 marca 1903 roku. 18 lipca 1904 Muzeum Czapskich stało się oddziałem Muzeum Narodowego. Po 1937 Muzeum przejęło także archiwum korespondencji i księgozbiór zmarłego w tym roku hr. Bogdana Hutten-Czapskiego. Z czasem zbiory Czapskiego zostały uzupełnione o następujące darowizny: Wiktora Wittyga (monety średniowieczne), Zygmunta Zakrzewskiego (5 tys. monet piastowskich), Franciszka Piekosińskiego i Karola Halamy (monety antyczne) oraz Piotra Umińskiego (monety krzyżackie i kurlandzkie). Do muzeum trafiły także prace braci Maksymiliana i Franciszka Ksawerego Siemianowskich. Cała kolekcja była udostępniana dla zwiedzających do 1939 roku. Po zakończeniu generalnego remontu, 28 czerwca 2013 Muzeum Narodowe w Krakowie otworzyło w pałacu Europejskie Centrum Numizmatyki Polskiej, w którym jest wystawiona kolekcja monet, medali i banknotów polskich oraz zbiór starych druków i rękopisów. Odnowiono również dziedziniec, ogród i lapidarium.